Ceanglais maidir le Dearbhuithe Reachtúla (Bileog 20)

De bhun an Achta um Dhearbhuithe Reachtúla 1938, is gá dearbhú reachtúil a rinneadh sa Stát a dhéanamh roimh:

(a) nótaire poiblí,
(b) coimisinéir mionn,
(c) coimisinéir síochána, nó
(d) duine atá údaraithe de réir dlí chun dearbhuithe reachtúla a ghlacadh agus a fháil, amhail aturnae cleachtach (aturnae atá i dteideal cleachtadh sa Stát).

Tá an dlí ábhartha le fáil in Alt 886 d’Acht na gCuideachtaí 2014.

Forálann Alt 886 (Féach Nóta 1 thíos) go meastar dearbhú reachtúil a dhéantar in áit lasmuigh den Stát de bhun Acht na gCuideachtaí nó chun críocha an Achta sin a bheith déanta go bailí má dhéantar é san áit sin roimh-

• duine atá i dteideal faoin Acht Aturnaetha 1954 cleachtadh a dhéanamh mar aturnae sa Stát (féach 2 thíos), nó
• duine a údaraítear, faoi dhlí na háite sin, daoine a chur faoi mhionn san áit sin, faoi réir dleathachtúcháin nó fíordheimhnithe iomchuí, na ceanglais a athraíonn de réir na dlínse ina ndearnadh an dearbhú, nó
• oifigeach taidhleoireachta nó consalachta de chuid na hÉireann de bhun an Achta um Oifigeach Taidhleoireachta agus Consalachta (Soláthar Seirbhísí) 1993.

 
Ciallaíonn “Dlíthiú” (nó “Fíordheimhniú”) an fhoirmiúlacht trína ndeimhnítear barántúlacht sínithe ar dhoiciméad, an cháil inar ghníomhaigh an duine atá ag síniú an doiciméid, agus, i gcás inarb iomchuí, séala nó stampa duine atá ar dhoiciméad. Go praiticiúil, is éard atá i gceist leis seo ná go ndeimhníonn údaráis na dlínse inar feidhmíodh an doiciméad na nithe seo chun sástacht oifigigh taidhleoireachta nó chonsalachta na hÉireann, a ndeimhníonn oifigigh ina dhiaidh sin gur sholáthair na húdaráis ábhartha an deimhniú dóibh.

(a) Dearbhuithe reachtúla arna ndéanamh chun críocha Acht na gCuideachtaí in aon cheann de Thíortha Coinbhinsiúin an CE

Tagraíonn sé seo do thíortha atá ina bpáirtithe sa Choinbhinsiún chun Deireadh a Chur le Dlíthiú Doiciméad i mBallstáit na gComhphobal Eorpach an 25 Bealtaine 1987. Síníonn Éire an Coinbhinsiún seo. Is iad an Bheilg, an Danmhairg, an Eastóin, an Fhrainc, an Iodáil agus an Laitvia na sínitheoirí eile ar Choinbhinsiún CE. I gcás ina ndéantar dearbhú reachtúil in aon cheann de na dlínsí sin chun críocha Acht na gCuideachtaí 2014 os comhair duine atá i dteideal mionn a thabhairt sa dlínse atá i gceist, níl aon ghá le dlíthiú. Tá an teorannú aonair ina leith seo le fáil in Airteagal 4 den Choinbhinsiún a fhorálann:

“Má tá amhras tromchúiseach ar údaráis an Stáit ar ina chríoch a tugadh an doiciméad ar aird, le cúis mhaith, faoi bharántúlacht an tsínithe, faoin gcáil inar ghníomhaigh an duine a shíníonn an doiciméad nó faoi chéannacht an tséala nó an stampa, féadfaidh siad faisnéis a iarraidh go díreach ar údarás lárnach ábhartha, arna ainmniú i gcomhréir le hAirteagal 5, den Stát óna dtáinig an doiciméad….”

 
Ba cheart iarratais den sórt sin ar fhaisnéis a dhéanamh i gcásanna eisceachtúla amháin agus ní mór dóibh na forais ar a bhfuil siad bunaithe a leagan amach.

( b ) Dearbhuithe reachtúla arna ndéanamh chun críocha Acht na gCuideachtaí in aon cheann de Thíortha Choinbhinsiún na Háige

Tagraíonn sé seo do thíortha atá ina bpáirtithe sa Choinbhinsiún chun Deireadh a Chur leis an gCeanglas maidir le Dlisteanú Do Dhoiciméid Phoiblí Choigríche a rinneadh sa Háig an 5 Deireadh Fómhair 1961. Más rud é nach páirtí i gCoinbhinsiún an CE í an dlínse ina ndearnadh an dearbhú ach gur páirtí é i gCoinbhinsiún na Háige, ansin ar choinníoll go mbeidh an dearbhú sínithe sa dlínse eachtrach os comhair duine atá i dteideal daoine a chur faoi mhionn sa dlínse sin, amhail nótaire. poiblí, is é an t-aon chineál dlíthiúilithe atá ag teastáil ná trí dheimhniú aonair, ar a dtugtar “apostille”, atá stampáilte ar an dearbhú nó atá i gceangal leis an dearbhú, atá ar fáil ón údarás inniúil ainmnithe don dlínse atá i gceist. Is faoin duine a chuireann an dearbhú faoi bhráid an CRO an t-aspal riachtanach a fháil.

Deimhneoidh an t-apostille, nuair a bheidh sé comhlánaithe go hiomlán ag an údarás inniúil ainmnithe ábhartha, barántúlacht an tsínithe, an cháil inar ghníomhaigh an duine a shíníonn an dearbhú, agus más iomchuí, céannacht an tséala nó an stampa atá ar an dearbhú. Tá an Apostille féin díolmhaithe ó gach deimhniú.

Ní mór dearbhú reachtúil a dhéantar i dtír de chuid Choinbhinsiún na Háige (nach páirtí i gCoinbhinsiún an CE freisin) a chur faoi bhráid an CRO leis an apostille chun go nglacfar le haghaidh clárúcháin é.

Mar shampla, má dhéantar dearbhú reachtúil chun críocha Acht na gCuideachtaí 2014 laistigh den Ríocht Aontaithe, abair Londain, os comhair duine atá cumhachtaithe chun mionnaí a riaradh sa dlínse sin (mar shampla, aturnae cleachtach Sasanach), ní mór an forghníomhú sin a fhíordheimhniú. Ciallaíonn sé seo go gcaithfear apostille a fháil ón Oifig Dlíthíochta, ón Oifig Gnóthaí Eachtracha agus Comhlathais, an t-údarás inniúil ainmnithe don Ríocht Aontaithe, agus é a chur faoi bhráid an CRO leis an dearbhú atá i gceist. Cliceáil anseo chun an fhaisnéis riachtanach a fháil ón Oifig Dlíthíochta.

Chun liosta cothrom le dáta de thíortha Choinbhinsiún na Háige agus an t-údarás inniúil ainmnithe do gach dlínse a fháil, cliceáil anseo chun rochtain a fháil ar shuíomh gréasáin Chomhdháil na Háige um an Dlí Idirnáisiúnta Príobháideach, is é uimhir 12 an coinbhinsiún.

 
Tabhair faoi deara, chun críocha Choinbhinsiún na Háige, go n-áirítear leis an Ríocht Aontaithe críocha eachtracha áirithe, lena n-áirítear Oileáin Cayman, Giobráltar, Oileáin Turks agus Caicos, agus Beirmiúda. Is féidir rochtain a fháil ar an liosta iomlán de na críocha coigríche lena mbaineann agus ar shonraí teagmhála a n-údarás inniúil ainmnithe aonair trí úsáid a bhaint as an nasc gréasáin thuas.

(c) Dearbhuithe reachtúla arna ndéanamh chun críocha Acht na gCuideachtaí i ndlínse nach páirtí i gCoinbhinsiún CE ná i gCoinbhinsiún na Háige

Mura páirtí i gCoinbhinsiún CE ná i gCoinbhinsiún na Háige an dlínse ina ndéantar an dearbhú, foráiltear in alt 886(6) d’Acht na gCuideachtaí 2014 go bhféadfaidh Cláraitheoir na gCuideachtaí, sula bhfaighidh sé aon dearbhú reachtúil a airbheartaítear a bheith déanta de bhun Acht na gCuideachtaí, nó chun críocha Acht na gCuideachtaí, ar dearbhú é nach bhfuil feidhm ag forálacha Choinbhinsiún CE ná Choinbhinsiún na Háige maidir lena fhíordheimhniú, cibé cruthúnas a éileamh, de réir mar is cuí leis nó léi, ar fhíordheimhneacht an tsínithe, ar an gcáil ina ngníomhaigh an duine a dhéanann an dearbhú, agus, i gcás inarb iomchuí, ar shéala nó ar stampa an duine a ghlacann an dearbhú.

Is é ceanglas an Chláraitheora ina leith seo go ndéanfar céannacht an duine a ghlacann an dearbhú reachtúil a fhíordheimhniú, ionas gur féidir le foireann an CRO a bheith sásta gurb é an duine a ghlac an dearbhú duine atá údaraithe faoi dhlí na dlínse eachtraí inar rinneadh an dearbhú sin chun mionnaí a riaradh san áit sin.

Is é is brí leis seo go praiticiúil ná má chuireann cuideachta nó láithreoir dearbhú reachtúil isteach a rinneadh i dtír nach páirtí í i gCoinbhinsiúin an CE ná i gCoinbhinsiúin na Háige, go bhfuil gá le fíordheimhniú mar seo a leanas: éilíonn an CRO deimhniú ó údaráis leanúnacha ar fhíordheimhneacht shínithe agus/nó shéala an duine a ndearnadh an dearbhú os a chomhair (finné an dearbhaithe). Mar shampla, ba cheart d’údaráis na dlínse inar rinneadh an dearbhú síniú, séala agus/nó stampa an duine a chonaic déanamh an dearbhaithe a fhíordheimhniú ar dtús, lena n-áirítear deimhniú ó na húdaráis go bhfuil údarás ag an duine sin faoina dhlíthe mionnaí a riaradh sa dlínse sin. Ba cheart an deimhniú seo a stampáil mar “FEICTHE” ina dhiaidh sin ag Ambasáid na hÉireann nó ag Consal Oinigh na tíre lena mbaineann.

Dá bhrí sin, seachas i gcás amháin, ní féidir dearbhú bailí a dhéanamh chun críocha Acht na gCuideachtaí 2014 i ndlínse nach bhfuil Ambasáid na hÉireann ná Consal Oinigh ann mar nach mbeidh sé indéanta don chuideachta ná don láithreoir an fíordheimhniú riachtanach a sholáthar don CRO maidir le séala nó stampa an duine a chonaic an dearbhú á dhéanamh. Seo a leanas an eisceacht: i gcás tíre de chuid an Chomhlathais, i gcás nach bhfuil Ambasáid na hÉireann ná Consal Oinigh sa tír lena mbaineann, ba cheart do Ghobharnóir na tíre lena mbaineann séala nó síniú an duine a chonaic an dearbhú á dhéanamh a fhíordheimhniú, ansin é a stampáil ag an Oifig Gnóthaí Eachtracha i Londain agus ar deireadh é a stampáil mar “FEICTHE” ag Ambasáid na hÉireann i Londain.

(d) Dearbhuithe reachtúla arna ndéanamh chun críocha Acht na gCuideachtaí lasmuigh den Stát ach os comhair oifigeach taidhleoireachta nó consalachta de chuid na hÉireann.

Féadfar dearbhú reachtúil faoin Acht um Dhearbhuithe Reachtúla 1938 a dhéanamh lasmuigh den Stát os comhair oifigigh taidhleoireachta nó consalachta na hÉireann de bhun Acht na nOifigeach Taidhleoireachta agus Consalachta (Soláthair Seirbhísí) 1993.

Ba cheart dul i dteagmháil ar dtús leis an ambasáid/consalacht Éireannach ábhartha don dlínse atá i gceist má tá tuilleadh eolais ag teastáil ina leith seo. Tá liosta d’ambasáidí/chonsalachtaí na hÉireann ar fáil ar shuíomh gréasáin na Roinne Gnóthaí Eachtracha – www.foreignaffairs.gov.ie.

Is féidir leat teagmháil a dhéanamh leis an Roinn Gnóthaí Eachtracha, 80 Faiche Stiabhna, Baile Átha Cliath 2, freisin, más gá tuilleadh eolais a fháil faoin modh seo chun dearbhú reachtúil a dhéanamh thar lear chun críocha Acht na gCuideachtaí.

Tabhair faoi deara : Tá na nótaí seo i bhfoirm ghinearálta. I gcásanna sonracha, moltar dul i gcomhairle le do chomhairleoir gairmiúil féin, amhail d’aturnae, cuntasóir nó rúnaí cairte.

Níl an CRO in ann comhairle a thabhairt maidir le sonraí cáis ar bith. Ní féidir le CRO dearbhú reachtúil a ghlacadh le haghaidh clárúcháin a dhéantar in áit lasmuigh den Stát nach bhfuil déanta i gcomhréir le forálacha alt 886 d’Acht na gCuideachtaí 2014.

Ba cheart dul i gcomhairle le gairmí mura bhfuil tú cinnte ar bhealach ar bith cén chaoi ar cheart dearbhú reachtúil atá le taisceadh leis an CRO a chomhlánú agus/nó a fhorghníomhú.

1. Acht Uimh. 38 d’Acht na gCuideachtaí 2014.

2. De bhun Alt 54 d’Acht na nAturnaetha 1954, ciallaíonn sé seo aturnae a bhfuil a ainm ar rolla na n-aturnaetha, nach bhfuil ar fionraí ó chleachtadh agus atá ina aturnae i seirbhís lánaimseartha an Stáit nó a bhfuil deimhniú cleachta i bhfeidhm ina leith.